Για την ιδιαιτερότητα

Με αφορμή μία εκ των πολλά ερευνών Πανεπιστημίων που καταλήγουν σε συμπεράσματα για τη συνταγή της ευτυχίας:

Παρατηρώντας λοιπόν την καθημερινότητα 724 ανθρώπων για 75 χρόνια, οι επιστήμονες του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ μελέτησαν τη συνταγή της ευτυχίας.
Το συμπέρασμά τους ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2015: ούτε τα πλούτη ούτε η δόξα αρκούν για να κάνουν κάποιον ευτυχισμένο. Αντίθετα, η ποιότητα των σχέσεων εγγυάται ευτυχία, υγεία και μνήμη.
Η μελέτη τιτλοφορείται Study of Adult Development και πέρασε από κόσκινο όλες τις όψεις της ζωής των συμμετεχόντων. Σε σταθερές ημερομηνίες οι ερευνητές έθεταν ερωτήσεις στους συμμετέχοντες για τη δουλειά τους, την οικογένειά τους και την υγεία τους. Πραγματοποίησαν αναλύσεις αίματος, σκάνερ εγκεφάλου, έκαναν ακόμη και αυτοψίες σε νεκρούς που συμμετείχαν στην έρευνα όσο ζούσαν»http://city.sigmalive.com/article/15442/75hroni-ereyna-toy-harvarnt-mas-leei-ti-einai-eytyhia.

…Και Χάρβαρντ, και εβδομήντα πέντε χρόνια και αναλύσεις αίματος…
Ποιός τολμά να μιλήσει μετά από όλα αυτά; Ποιός θα μπορούσε να πάρει μία μικρή απόσταση, να κάνει μία παύση απέναντι σε όλες αυτές τις πληροφορίες και τις γνώσεις και να αμφισβητήσει;
Το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να σωπάσει και να αποδεχθεί τη γνώση αυτή αν πραγματικά θέλει να είναι ευτυχισμένος. Μήπως θα πρέπει να ακολουθήσει άλλη μία 75ντάχρονη έρευνα, από του επιστήμονες ψυχολόγο, και λοιπούς ειδικούς, για να μας διαφωτίσει ποιοι από εμάς θέλουν πραγματικά να είναι ευτυχισμένοι ακολουθώντας τις συστάσεις της πανεπιστημιακής έρευνας,  και ποιοι όχι;
Και εκτός από σκάνερ εγκεφάλου και αυτοψίες σε νεκρούς, αυτή τη φορά, για να γίνει ακόμα πιο πειστική και πιεστική η έρευνα ας συμπεριλάβει στο οπλοστάσιο της και μερικά ηλεκτροσόκ…που θεραπεύουν από την «κατάθλιψη»; Την κατάθλιψη που τολμά και πάει τόσο πολύ κόντρα στην ευτυχία αγνοώντας επιδεικτικά τέτοιες διαχρονικές έρευνες.
Κάποτε είχα διαβάσει ένα απόσπασμα για το πώς η μελαγχολία απλώνεται τόσο βαθειά στη ρίζα της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν θα ήταν σκόπιμο να παραχωρηθεί σε κανένα επαγγελματικό κλάδο. Σε κανένα επαγγελματικό κλάδο που θα την συρρικνώσει σε μία άπειρη αλυσίδα λέξεων και συμπτωμάτων όπως καταγράφονται στο διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών.
Η θέση του Ζακ Λακάν για την όποια «ανθρωπιστική επιστήμη», (αναδεικνύοντας προηγουμένως το οξύμωρο του όρου, κάτι σαν να λέμε μουσική δωματίου), που καταφέρνει να επιβιώσει εξυπηρετώντας την τεχνοκρατία, φωτίζει τις λεπτές και αδρές γραμμές της σύγκλισης μεταξύ του τρόπου προβολής της πανεπιστημιακής έρευνας στον χώρο της ψυχολογίας (μέσα από τη βιομηχανία των πιασάρικων αλλά και των «επιστημονικών» περιοδικών/journals) και της εμμονής που αυτή (η έρευνα) επιδεικνύει στο να φλομώνει με απαντήσεις το ακροατήριο, ως αυθεντία.
Η επιστημονική έρευνα, καθώς και ο τρόπος προβολής αυτής, μέσα από τις στατιστικές αποδείξεις που στρατολογεί, αποσκοπεί σε μία όσο το δυνατό πιο μαζικοποιημένη απήχηση του λόγου της, προς διόρθωση, νορμαλοποίηση και τέλος συμμόρφωση προς την κυρίαρχη τάξη πραγμάτων. Το τίμημα: η σταδιακή συρρίκνωση του καθενός στο όλοι.
Της διαφεύγει ολισθαίνοντας η μοναδικότητα και η ιδιαιτερότητα…

…αυτή ξεγλιστρώντας συναντά την τέχνη, και όποιον μελετά και προσεγγίζει την ανθρώπινη ψυχή (και άλλα αστρικά σώματα), χωρίς να δειλιάζει μπροστά στη συκοφάντηση του λόγου του ως μη τεκμηριωμένου επιστημονικά, με τα μέτρα του επιστημονισμού της εκάστοτε Πανεπιστημιακής κοινότητας φυσικά. Ο Φρόυντ τόνιζε την ανάγκη να μελετάται κάθε περίπτωση στην ιδιαιτερότητα της σαν να αγνοεί ο ψυχαναλυτής τη θεωρία. Αυτή η τοποθέτηση δεν είναι μόνο λόγια αλλά διαγράφει την ψυχαναλυτική ηθική και απαιτεί πολύ διαφορετικής ποιότητας χαρακτηριστικά από την επανάληψη τεχνικών και την τροφοδοσία του υποκειμένου με μυστικά και κόλπα. Επιμένει στη μοναδικότητα του καθενός. Επιμένει να ακούει τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά να αφηγείται, επανατοποθετώντας την ευθύνη στο υποκείμενο που καλείται να επιλέξει πώς επιθυμεί να ζει, διαμορφώνοντας τα δικά του κριτήρια, τις δικές του συντεταγμένες διαχείρισης της αλήθειας του. Επιμένει να ακούει χωρίς να παρεμβαίνει προς συμμόρφωση του, χωρίς να συκοφαντεί με διαγνωστικούς όρους ψυχικής ασθένειας…

Μονάχα ένας άνθρωπος γεννήθηκε,
μονάχα ένας άνθρωπος πέθανε σ’ ολόκληρη τη γη.
Υποστηρίζοντας το αντίθετο, κάνεις απλώς στατιστική,
μια ανέφικτη προέκταση.
Ανέφικτη, σα να εξισώνεις τη μυρουδιά της βροχής
με το χτεσινοβραδινό σου όνειρο.

Μονάχα ένας άνθρωπος πέθανε στα νοσοκομεία, στα καράβια,
σ’ αβάσταχτη ερημιά ή στην κρεβατοκάμαρα
της ρουτίνας και των ερώτων .
Μονάχα ένας άνθρωπος κοίταξε την απέραντη αυγή.
Μονάχα ένας άνθρωπος αισθάνθηκε στον ουρανίσκο του
τη δροσεράδα του νερού, τη γεύση των καρπών και της σάρκας.
Μιλάω για τον έναν, τον μοναδικό, αυτόν τον πάντα μόνο.

Απόσπασμα από το ποίημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες «Εσύ».

Γεωργία Ναθαναήλ.

Leave a Comment