Πανδημία και Παιδί

Η κόρνα είναι η φωνή σου όταν παίζεις συγκρουόμενα.

Το καλό επίπεδο των σχολικών και διανοητικών επιδόσεων ενός παιδιού ή ενός εφήβου -δεν θα πάψουμε ποτέ να το λέμε- δεν είναι ποτέ κριτήριο για τη συναισθηματική, μήτε για τη διανοητική ή ηθική υγεία.

Η σχολική καθυστέρηση ενός παιδιού ψυχικά  υγιούς, επιδέξιου στα χέρια και που τα καταφέρνει στην κοινωνία, είναι λιγότερο επικίνδυνη γι’ αυτό και για τη συνέχεια της ανάπτυξής του από ότι η σχολική επιτυχία ενός παιδιού αγχώδους, φοβικού, αμφίρροπου, ανίκανου για αυτονομία και κοινωνική ζωή, έξω από το προστατευτικό περιβάλλον της οικογένειας ή του οικοτροφείου.

Παράρτημα από το βιβλίο Η περίπτωση ντομινίκ, Φρανζουάζ Ντολτό 1971

Η πολιτεία της Κύπρου ανακοινώνει προ τριών ημερών την απαγόρευση στα παιδιά της Λεμεσού και της Πάφου τη συμμετοχή σε δραστηριότητες τέχνης και αθλητισμού που πραγματοποιούνται οργανωμένα εκτός σχολείου.

Αναρωτιέμαι αν αυτά τα μέτρα είναι ακριβώς συνεπή ως προς την απουσία κρατικής πολιτικής για το παιδί και συνεπή ως προς το γενικότερο μονοπώλιο των νόμων της ελεύθερης αγοράς στη χάραξη πολιτικών στρατηγικών του τόπου.

Με σιγουριά μπορώ να πω, ότι είναι ενάντια σε κάθε υπεύθυνη στάση υποστήριξης από την πολιτεία της ψυχικής και ηθικής υγείας των παιδιών.

Και αυτό γιατί τόσο οι τέχνες, όσο και ο αθλητισμός είναι ζωτικοί φορείς εξευγενισμού, εκδημοκρατισμού, αυτονομίας και υπευθυνότητας. Βασικές οδοί για το άνοιγμα του νέου ανθρώπου προς τον κόσμο. Είναι κοινωνικά και πολιτικά δυσοίωνο να μην μπορούν να προταθούν άλλοι τρόποι αντιμετώπισης και πρόληψης της πανδημίας στα παιδιά, αλλά να χάνονται ευκαιρίες συνεύρεσης και αλληλεπίδρασης στα συγκεκριμένα πλαίσια πολιτισμού.

Ως εκ τούτου, αποτυγχάνουμε όλοι μπροστά στην αποδοχή μιας τέτοιας προσωρινής κανονικότητας, η οποία είναι επίσης σημαντικά αδιάφορη απέναντι στον υποκειμενικό χρόνο του παιδιού, και στην αναπτυξιακή του πορεία, και η οποία θέτει στο επίκεντρό της τη φοβικότητα, το άγχος, την ενικότητα. Αδυνατούμε ως κοινωνία να βρούμε και να προτείνουμε αντισταθμιστικές και ευφάνταστες λύσεις και έτσι καταλήγουμε να τραγικοποιούμε και να διαρρηγνύουμε τον κοινωνικό ιστό.

Πάραυτα, οφείλουμε σε προσωπικό πια επίπεδο να εξηγήσουμε στα παιδιά για πιο λόγο καλούνται να στερηθούν δραστηριότητες μεγάλης ικανοποίησης και χαράς και να δούμε με βάση τις εκάστοτε οικογενειακές συνθήκες πως θα φροντίσουμε για την κοινωνικότητα του παιδιού, αλλά και για την ψυχική του ηρεμία μέσα στο σπίτι.

Προτείνω:

  1. Οι μητέρες να έρθουν κοντά και να αλληλοστηριχθούν αναλαμβάνοντας εκ περιτροπής την φύλαξη των παιδιών. (Η κοινωνικότητα του παιδιού ξεκινά από την κοινωνικότητα της μητέρας, οπότε θα πρέπει να συναντηθούν για να παίξουν μαζί τα παιδιά τους.)
  • Να αξιοποιηθούν όλα τα κοντινά και μακρινά πάρκα, αυλές, φάρμες, φυσικά μονοπάτια  και κήποι για παιχνίδι, εξερευνήσεις και σωματική άσκηση.
  • Τα παιδιά ηρεμούν όταν είναι μόνα με τον πατέρα, θα πρέπει λοιπόν να δοθεί χώρος και χρόνος σε αυτή τη σχέση τόσο από την μητέρα, όσο και από την γιαγιά που συχνά στην Κύπρο αναλαμβάνει τη φροντίδα των νέων μελών της οικογένειας.
  • Σκεφτείτε ακόμα και να γελάσετε ή να φτιάξετε μια ευφάνταστη ιστορία από κάτι που μοιάζει τραγικό. Για παράδειγμα αν το παιδί σας σκορπάει παντού στο πάτωμα τα αυτοκινητάκια του θα μπορούσατε μαζί να χτίσετε ένα γκαράζ αυτοκινήτων για να τακτοποιηθούν με τάξη και ετοιμότητα επαναχρησιμοποίησης.
  • Αν έχετε υποθέσεις/εξηγήσεις γιατί το παιδί σας συμπεριφέρεται έντονα ή εκρηκτικά (ακόμα και αν αυτές οι υποθέσεις αφορούν σε δύσκολες για σας αναμνήσεις) μιλήστε του για αυτές. Πλαισιώνοντας την αγωνία του με λόγια το σύμπτωμα μαλακώνει και κάποιες φορές χάνεται εντελώς.
  • Όταν η βία του παιδιού απαντάται με βία εκ μέρους των γονέων μπορεί τα πράγματα να εξελιχθούν επικίνδυνα και το παιδί να οδηγηθεί στην απόκτηση μιας διεστραμμένης επιθυμίας για έντονες συγκινήσεις (προκαλώντας βία σε άλλους ή όταν την υφίσταται από άλλους).
  • Αν αισθάνεστε ότι οι προσπάθειες σας δεν επαρκούν ιδιαίτερα ως προς τη δική σας ψυχική ισορροπία και η κατάσταση σας καταβάλει, ψάξτε επιλογές για ψυχανάλυση, γιατί μια καινούρια σχέση και πιο όμορφη με το παιδί σας μπορεί να έχει ως αφετηρία την αποδέσμευσή σας από επώδυνες συνδέσεις με τους δικούς σας γονείς.